Ik sta voor de klas. Op een bijzondere plek. Voor de klas in het zuiden van Zuid-Afrika.

De klas waar ik sta, is niet meer dan een overkapping met golfplaten. Achterin staan een paar houten bankjes. That’s it. Het overgrote deel van de kinderen – in leeftijd gemengd – zit op de grond.

Het is 2010. Als vrijwilliger werk ik een maand bij een project voor verweesde olifanten. We werken in en rondom het verblijf van een 5-tal olifanten. En we geven lessen over olifanten aan kinderen in sloppenwijken.
Om hen een bijzonder moment te geven, maar ook om bewustzijn te creëren. Bewustzijn voor het behoud van deze prachtige giganten.

Een bijzondere verrassing, zowel voor mij als voor de kinderen, is dat ik Nederlands kan praten. Zuid-Afrikaans en Nederlands hebben veel van elkaar weg, dus we begrijpen elkaar. De kinderen vinden het hilarisch.
We genieten van onze les. De kinderen glunderen.
De tijd vliegt.

Aan het einde doen we een quiz. We hebben rode en groene briefjes uitgedeeld en de kinderen mogen ze als antwoord omhoog houden. Groen is goed. Rood is fout. Alleen dit al is een feest.

Dan valt mijn oog op één mannetje. Hij zit rechts achterin. Hij durft nauwelijks te ‘zijn’ en verschuilt zich achter zijn klasgenootjes. Maar ondertussen kijkt hij heel geboeid en absorbeert alles. En tussen alle briefjes die na iedere vraag de lucht in gaan, is hij de enige die het steeds goed heeft. Stil en onopvallend.

Als ze allemaal nog even aan het kleuren zijn, loop ik naar hem toe. Ik hurk naast hem en leg voorzichtig mijn hand op zijn rug. “Jij weet echt veel van olifanten hè?”
Hij kijkt me even verschrikt aan, maar de lach die dan op zijn gezicht verschijnt, is onbetaalbaar. Hij knikt voorzichtig, zijn parelwitte tanden zichtbaar door de brede lach. Kippenvel schiet – toen en nu nog – over mijn hele lijf. Hij kijkt me nog even met glanzende ogen aan en gaat dan – met de brede lach nog steeds om zijn mond – verder met het kleuren van zijn olifant.

We verlaten de klas met veel zwaaien en bye bye’s.
In de auto terug zijn we stil. Ieder in gedachten over deze bijzondere ochtend.
Dan begint onze begeleidster te vertellen. Over de school. Over de achtergrond van deze kinderen. Over de bijzondere plek die de school inneemt in het leven van deze kinderen. Een veilige plek. En dat is nodig.
Want deze buurt wordt geteisterd door armoede en werkeloosheid. Misbruik, alcoholisme en geweld is aan de orde van de dag en het merendeel van deze kinderen heeft allesbehalve een warm thuis.

Boem.
Na de euforie van een geslaagde les, staan we in één klap met beide benen keihard op de grond.
Ik denk terug aan het afgelopen anderhalf uur met blije kinderen. Kinderen zoals kinderen horen te zijn. Maar ondertussen… Hoeveel gaan er straks naar huis waar een vader wacht die dronken is? Hoeveel van hen voelen regelmatig de letterlijke hand van één van hun ouders?

Dan schiet ook het gouden moment met het mannetje door mijn hoofd. Ik voel een steek van pijn. Wie of wat wacht hem als hij straks naar huis gaat?
Maar wat ben ik gelukkig dat mijn oog op hem is gevallen. Wat ben ik dankbaar voor het korte moment van contact. Voor die stralende lach. Ik heb hem gezien en hij heeft dat gevoeld. Al was het maar voor dat ene moment.

Kleine olifantenman, ik weet je naam niet en ik weet niet hoe het nu met je gaat. Ik weet niet of je er nog bent, wat jou dan nu bezighoudt of wat je toekomst zal zijn.
Maar ik hoop met heel mijn hart dat jij ons korte contact ook nog weet. En dat dit je vertrouwen heeft gegeven. Vertrouwen dat je iemand bent, dat je dingen weet, dat je er mag zijn. Dat het je kracht geeft om de cirkel te doorbreken waar je in jouw omgeving zo makkelijk in terecht kunt komen. Dat je de mogelijkheden vindt om het zelf anders te doen. Dat het je lukt om één van die kinderen te zijn die opstaat. Die het geluk heeft en de omstandigheden creëert om uit de intens moeilijke omstandigheden te stappen en een toekomst op te bouwen. Ze zijn er. En ik hoop dat jij één van hen bent.
Ik hoop het. Ik hoop het zo.

Daarnaast wil ik je bedanken. Bedanken voor de les die jij mij hebt gegeven. De les die me ook 6 jaar later nog steeds wakker schudt. Door jou en jouw verhaal besef ik iedere keer weer hoe rijk wij zijn. Hoe rijk ik ben. Dat ik de keuze kan maken om mijn leven anders in te vullen.
Dat ik ‘zomaar’ kan beslissen dat ik wil reizen, dat ik verhalen wil schrijven, dat ik meer van de wereld wil zien en dat wil delen met anderen. Omdat wij niet alleen de financiële rijkdom hebben, maar ook de rijkdom in keuzemogelijkheden. Ten opzichte van jouw leven, is dat immens.
En wat is het dubbel, want ik voel daardoor ook weer hoe oneerlijk het verdeeld is in de wereld. Zo’n groot verschil in één en dezelfde wereld. En waarom? Ik blijf er moeite mee houden, maar probeer te accepteren dat het zo is.

Lieve olifantenjongen, je zit veel in mijn hoofd. Juist nu.
Nu ik bezig ben mijn keuzes zo bewust te maken.
Keuzes die ik kán maken. En jij?

Ik wil je laten weten dat ik aan je denk, dat ik aan je blijf denken, dat je een kanjer bent. Jij hebt in mijn leven een verschil gemaakt. Door dat ene moment. Door jouw stralende lach.
Lieve kleine man, deze is voor jou.