Wat is het lang geleden dat ik mijn laatste blog schreef. Een blog die ik schreef kort na het afscheid van mijn moeder en een blog waarvan ik dacht dat het een spoedig vervolg zou krijgen. De openingen in de mist die op dat moment waren ontstaan, vulden zich echter weer snel en het schrijven viel stil. In deze tijd heb ik me vaak afgevraagd wanneer er weer woorden zouden komen, ook om het blog te schrijven over mijn lieve mam, een vraag die ik in de laatste weken aan haar gesteld had en waar ze glimlachend op reageerde dat ze dat fijn zou vinden.

En nu, precies een jaar nadat ik haar los heb moeten laten, gleden de woorden tijdens een lange bus- en treinrit door het Australische landschap, waar ik sinds een paar weken weer ben, mijn hoofd en vingers binnen. Mooier had de timing eigenlijk niet gekund. De zoveelste cirkel die rondkomt. Het is mijn verhaal over een periode waarvan ik niet dacht dat ik het ooit zo had kunnen beleven, een periode die me, naast verdriet en gemis, zoveel gebracht heeft, die me veranderd heeft in wie ik ben en hoe ik naar het leven kijk. Het is een verhaal over afscheid, maar ook over voortleven. Voortleven van de warmte en de enorme levenskracht van mijn moeder, waarvan ik me alsmaar meer ga realiseren hoe krachtig, bijzonder en uniek ze daarin was. Lieve mam, bescheiden als je was, zal je het waarschijnlijk overdreven vinden, maar dit is wel jouw verhaal, jouw verhaal in mijn ogen, waarvan het zo waard is geschreven te worden. Dus daar gaat’ie mam, deze is voor jou..

Ha lieverd,

Deze week is het een jaar geleden dat je naar boven bent gegaan, zoals je het zelf zo mooi noemde. In deze periode denk ik veel terug aan die laatste weken van jouw leven. De laatste weken thuis en uiteindelijk de onvermijdelijke gang naar het ziekenhuis, waarvan we in het begin nog dachten dat dat tijdelijk zou zijn. Dat bleek helaas niet het geval. Je nam je beslissing om die laatste behandeling niet meer te doen, zoals je altijd zelf je beslissingen nam, trouw blijvend aan jezelf. Een beslissing die tegenstrijdig voelde, want wat wilden we je nog graag langer bij ons houden, maar ook een beslissing die zo logisch was, dat ik me er volledig bij kon neerleggen.

Ik heb met bewondering gekeken naar de overgave waarmee je meeging in alles wat er gebeurde. Iedere keer een stap verder.
Na het ziekenhuis volgde het hospice en ik heb bij je in de ambulance gezeten tijdens jouw laatste rit. Voor mij een hele emotionele rit, maar jij was in alle rust. Glimlachend door het raam naar buiten kijkend, waar de zon scheen en waar je zelfs toen nog oog had voor en genoot van de kleurige lentebloemen die voor je langs gleden.

De laatste week voelde ik een diepe behoefte om bij je te zijn. Ieder moment dat het kon, was ik er en door de prachtige zorg in het hospice, hoefden we nergens over na te denken en konden we volledig bij en met je ‘zijn’. Je had een prachtige, lichte kamer en de bloemenzee in de hoek van de kamer op de grote tafel vulde de ruimte en was hartverwarmend. Je genoot ervan. In die week hebben we de verjaardag van papa nog kunnen vieren op een hele intieme manier en precies die dag had je nog een goede dag. Toeval? Volgens jou bestaat dat niet. Het was bijzonder om die dag nog zo met elkaar te zijn, juist omdat je een paar dagen later aangaf dat je niet meer kon. Het was klaar voor je, de cirkel was rond. Na een onwerkelijke, emotionele dag waarin jij de rust zelve was en alles met vertrouwen tegemoet ging, heb je me die avond voor het laatst met je glanzende ogen en je lieve, warme glimlach aangekeken. Die avond was het beter om naar huis te gaan, maar de dag erna ben ik naar je toe gegaan en niet meer weg gegaan.

Nieuw leven
Tijdens deze laatste dagen heb ik naast je gezeten, met mijn hand op je hoofd, op jouw hand, kijkend naar je en intens alles aan je in me opnemend. Af en toe ging ik aan het raam zitten om je rust te geven, mijn gedachten te laten gaan, tranen te laten lopen en mooie herinneringen aan me voorbij te laten trekken. En terwijl ik daar zat, gebeurde er iets en ook dat kan geen toeval zijn. De mand met lentebolletjes – bolletjes die voor jou van zo’n speciale betekenis waren, symbool voor het nieuwe leven, ieder jaar weer opnieuw – gaf me het mooiste cadeau wat ze had kunnen geven. Want terwijl het leven zich langzaam voor jou sloot, opende zich gelijk opgaand, een knop en verscheen gaandeweg een witte tulp. Ik was diep ontroerd, dankbaar en verwonderd over de pracht het leven. Het nieuwe leven kwam naast jou boven en toen wist ik dat je nooit weg zou zijn.

Die avond zat ik naast je en gleden, net zoals nu, woorden mijn gedachten binnen. Ik pakte mijn laptop en begon te schrijven. Het werden uiteindelijk de woorden op jouw kaart.

De cirkel is rond
Een dag later werd duidelijk dat het niet lang meer zou duren. Die avond hebben we naast je gegeten en met een glas wijn getoost op het leven, zoals jij dat altijd deed. Met z’n drieën hebben we bij je gezeten en ontroerd muziek geluisterd, de muziek die jij uitgekozen had. Prachtige, dierbare momenten. Die nacht zijn we in rust gaan slapen, de verpleegkundige gaf aan dat dat kon. Ze gaf echter ook dat mensen ook konden besluiten dan juist te gaan, als ze alleen waren. Glimlachend schudden we in koor ons hoofd, nee, dat zou jij niet doen. Ik ben nog even naar je terug gelopen en gaf je een warme zoen op je hoofd. Gefluisterd dat het goed was en dat jij zelf je moment moest kiezen, wanneer dat ook zou zijn. Dat deed je en 3 uur later maakten ze me wakker. Ook hier had jij zelf besloten en na een korte tijd van intense verwarring, wist ik dat ook dit goed was. Je lag zoals ik je het laatst gezien had en ik ben weer naast je gaan zitten, op een stoel naast je bed, een dekbed over me heen. En zo heb ik, in de intieme uren van de nacht, uren bij je gezeten, mijn hoofd naast je op het bed. En in het eigenlijke niets dat er over was, was er tegelijkertijd alles. Het zijn misschien wel de meest dierbare uren die ik bij je mocht doorbrengen en die ik koester, intens dankbaar voor alles hoe het heeft mogen gaan. En datzelfde dankbare gevoel, ondanks gemis en verdriet, bleef. Ook in de dagen, weken en maanden daarna. Steeds weer zijn en waren er allerlei tekenen dat je er nog steeds bent, op jouw manier. Het ontroert iedere keer weer.

Het heft in eigen hand
En nu zijn we een jaar later mam. En ik kan zeggen dat het goed met me gaat, ook al is het af en toe nog flink zoeken, kunnen de tranen zomaar over mijn wangen lopen en kan ik je intens missen. Maar tijdens dit jaar ben ik me nog zoveel meer gaan realiseren en je gaan bewonderen om hoe jij de kunst van het leven hebt verstaan. In 30 jaar tijd – startend op de leeftijd die ik nu heb – heb je te maken gekregen met 3 soorten van één ziekte. 30 jaar lang onzekerheid, onderzoeken, slecht nieuws, goed nieuws, behandelingen, operaties, scans, wachten op uitslagen en tussendoor maanden van ‘rust’ als er even niets hoefde te gebeuren. En je onderging het allemaal met een positiviteit en levenskracht waar ik vaak van heb staan te kijken. Nooit klaagde je, nooit ben je bij de pakken gaan neerzitten. Na slecht nieuws was het altijd een dag laten bezinken, wiebelen en resetten, maar daarna was er ook altijd weer de vechtlust, keek je de situatie met open, heldere ogen aan en deed je vastberaden wat er moest gebeuren, met altijd papa naast je, als jouw onverwoestbare rots in de branding. En altijd, dappere mam, had jij het heft in handen. Je luisterde, bereidde voor, stelde vragen en nam dan zelf de beslissing wat er ging gebeuren, wat er niet ging gebeuren of – als er geen keuze was – besloot jij welke timing het beste was voor jou / jullie.

Een mens met een gouden randje
Je hebt diverse artsen versteld doen staan en bouwde een bijzondere band met hen op, met name met de laatste twee die jou jarenlang onder hun hoede hadden. Meerdere keren heb je ze verrast met eigengemaakte baksels die je tijdens een afspraak voor ze meenam, iets wat jouw unieke jij weerspiegelde. Je hebt ze geraakt in hoe je was, in wie je was, met je oprechte eerlijkheid en openheid, maar ook met een ontroerende zorg naar hen, je altijd ook bewust van de mens achter de arts. Ik zal het moment nooit vergeten dat je na een controle uit de artsenkamer kwam en de tranen over je wangen liepen. Het maakte me ijskoud. De uitslag bleek echter goed en de tranen bleken uit zorg om de arts. Omdat hij het zo druk had en er zo slecht uitzag. Woorden schoten me dan tekort, volledig flabbergasted en wat hield ik dan intens van je. Want dit typeerde jou, de zorg om anderen, je leven lang, tot het allerlaatst toe. Je hebt menig verpleegkundige ontroerd met je warmte, je belangstelling en met de mens die je was; hun hand in jouw handen, luisterend naar het verhaal dat ze te vertellen hadden. Een verpleegkundige noemde jou na één van deze bijzondere momenten dan ook een mens met een gouden randje. En dat was je mam.

De kunst van het leven
Maar daarnaast, lief klein moedertje (je kwam in de laatste jaren tot mijn schouders), beheerste jij als geen ander de kunst van het leven. In die 30 jaar onzekerheid, heb je geleerd daarmee om te gaan en heb je intens en tot het maximale genoten van het leven. Genoten van de momenten dat het goed ging, genoten van uitjes, etentjes en activiteiten met papa, ons en met de vele lieve mensen om je heen, genoten van grootse momenten tot aan, juist, de vele kleine momenten. Een bloemknop die op springen stond, je kopje koffie in de ochtend, de zon die scheen. Je hebt en wilde je leven in geen enkel opzicht laten leiden door ziekte en ik besef nu pas meer en meer wat voor kracht je daarvoor nodig hebt. Alles keek en ging je aan, zonder er al teveel woorden aan vuil te maken, maar zonder daarin ook iets te ontkennen. Een positiviteit en levenskracht waar velen van ons, ikzelf inclusief, nog wat van kunnen leren.

Zeilen op de wind van vandaag
Boven het bureau op jouw eigen kamer heeft jarenlang een briefje gehangen. Een briefje met het door jouw geschreven refrein van een lied, een lied dat zo op jou en jullie van toepassing was. Een lied dat we op jullie 40-jarig huwelijk speelden en een lied dat velen geraakt heeft. Een lied dat jullie levenslied was.

Zeilen op de wind van vandaag,
de wind van gisteren brengt je niet vooruit,
de wind van morgen blijft misschien wel uit
Je moet zeilen op de wind van vandaag

En wat heb je gezeild mam. Op de wind. Van vandaag. Leven in het nu, intens genieten van wat er op dat moment was. Die levenshouding, die levenslust heeft je gebracht tot waar je gekomen bent. Je hebt 78 jaar mogen worden. En hoe oud iemand ook mag worden, een afscheid is altijd te vroeg. Maar ik kan eigenlijk alleen maar dankbaar zijn dat je zolang bij ons hebt mogen zijn. En ik ben ervan overtuigd dat je dat te danken hebt aan jouw manier van in het leven staan, jouw levenshouding, jouw levenskracht, gebruik makend van de wind van elke dag. Ik wil je intens bedanken voor die les, de grootste die je me had kunnen leren.

Liefste mam, ik ben zo trots op je. Op de persoon die je was, op de manier waarop je je leven geleid hebt en het voorbeeld dat je daarmee voor mij en velen bent geweest. Om het blinde vertrouwen dat je had, tot op het allerlaatste moment. En dat vertrouwen, de levenskunst en de manier waarop (denk ik daardoor) alles is gelopen, heeft me kracht gegeven, een kracht waarvan ik niet dacht dat ik die zou kunnen ervaren na het loslaten van jou. Zoals gezegd, is het af en toe nog flink zoeken, maar dan vind ik toch altijd weer ergens de stilte in de storm, denkend aan alles wat je hebt gegeven en laten zien. Ik heb ook het volste vertrouwen dat je het nu goed hebt daarboven, dat je gelukkig bent en velen daar in mee neemt, net als je hier hebt gedaan.

Lieve mam, dank voor wie je was, dank dat je mijn moeder was, dank dat ik je dochter mocht zijn. Dank voor alles wat je me hebt geleerd en nu nog steeds leert. Ik blijf, zoals ik je heb beloofd, mijn dromen waarmaken, zoals nu hier in Australië. En waar ik ook ga, je gaat met me mee. Zeilend. Op de wind vandaag.

Ik hou van je,
je dochterXXX

Zeilen op de wind van vandaag