Wat is het lang geleden dat ik mijn laatste blog schreef. Een blog die ik schreef kort na het afscheid van mijn moeder en een blog waarvan ik dacht dat het een spoedig vervolg zou krijgen. De openingen in de mist die op dat moment waren ontstaan, vulden zich echter weer snel en het schrijven viel stil. In deze tijd heb ik me vaak afgevraagd wanneer er weer woorden zouden komen, ook om het blog te schrijven over mijn lieve mam, een vraag die ik in de laatste weken aan haar gesteld had en waar ze glimlachend op reageerde dat ze dat fijn zou vinden.
En nu, precies een jaar nadat ik haar los heb moeten laten, gleden de woorden tijdens een lange bus- en treinrit door het Australische landschap, waar ik sinds een paar weken weer ben, mijn hoofd en vingers binnen. Mooier had de timing eigenlijk niet gekund. De zoveelste cirkel die rondkomt. Het is mijn verhaal over een periode waarvan ik niet dacht dat ik het ooit zo had kunnen beleven, een periode die me, naast verdriet en gemis, zoveel gebracht heeft, die me veranderd heeft in wie ik ben en hoe ik naar het leven kijk. Het is een verhaal over afscheid, maar ook over voortleven. Voortleven van de warmte en de enorme levenskracht van mijn moeder, waarvan ik me alsmaar meer ga realiseren hoe krachtig, bijzonder en uniek ze daarin was. Lieve mam, bescheiden als je was, zal je het waarschijnlijk overdreven vinden, maar dit is wel jouw verhaal, jouw verhaal in mijn ogen, waarvan het zo waard is geschreven te worden. Dus daar gaat’ie mam, deze is voor jou..
Ha lieverd,
Deze week is het een jaar geleden dat je naar boven bent gegaan, zoals je het zelf zo mooi noemde. In deze periode denk ik veel terug aan die laatste weken van jouw leven. De laatste weken thuis en uiteindelijk de onvermijdelijke gang naar het ziekenhuis, waarvan we in het begin nog dachten dat dat tijdelijk zou zijn. Dat bleek helaas niet het geval. Je nam je beslissing om die laatste behandeling niet meer te doen, zoals je altijd zelf je beslissingen nam, trouw blijvend aan jezelf. Een beslissing die tegenstrijdig voelde, want wat wilden we je nog graag langer bij ons houden, maar ook een beslissing die zo logisch was, dat ik me er volledig bij kon neerleggen.
Ik heb met bewondering gekeken naar de overgave waarmee je meeging in alles wat er gebeurde. Iedere keer een stap verder.
Na het ziekenhuis volgde het hospice en ik heb bij je in de ambulance gezeten tijdens jouw laatste rit. Voor mij een hele emotionele rit, maar jij was in alle rust. Glimlachend door het raam naar buiten kijkend, waar de zon scheen en waar je zelfs toen nog oog had voor en genoot van de kleurige lentebloemen die voor je langs gleden.
De laatste week voelde ik een diepe behoefte om bij je te zijn. Ieder moment dat het kon, was ik er en door de prachtige zorg in het hospice, hoefden we nergens over na te denken en konden we volledig bij en met je ‘zijn’. Je had een prachtige, lichte kamer en de bloemenzee in de hoek van de kamer op de grote tafel vulde de ruimte en was hartverwarmend. Je genoot ervan. In die week hebben we de verjaardag van papa nog kunnen vieren op een hele intieme manier en precies die dag had je nog een goede dag. Toeval? Volgens jou bestaat dat niet. Het was bijzonder om die dag nog zo met elkaar te zijn, juist omdat je een paar dagen later aangaf dat je niet meer kon. Het was klaar voor je, de cirkel was rond. Na een onwerkelijke, emotionele dag waarin jij de rust zelve was en alles met vertrouwen tegemoet ging, heb je me die avond voor het laatst met je glanzende ogen en je lieve, warme glimlach aangekeken. Die avond was het beter om naar huis te gaan, maar de dag erna ben ik naar je toe gegaan en niet meer weg gegaan.
Nieuw leven
Tijdens deze laatste dagen heb ik naast je gezeten, met mijn hand op je hoofd, op jouw hand, kijkend naar je en intens alles aan je in me opnemend. Af en toe ging ik aan het raam zitten om je rust te geven, mijn gedachten te laten gaan, tranen te laten lopen en mooie herinneringen aan me voorbij te laten trekken. En terwijl ik daar zat, gebeurde er iets en ook dat kan geen toeval zijn. De mand met lentebolletjes – bolletjes die voor jou van zo’n speciale betekenis waren, symbool voor het nieuwe leven, ieder jaar weer opnieuw – gaf me het mooiste cadeau wat ze had kunnen geven. Want terwijl het leven zich langzaam voor jou sloot, opende zich gelijk opgaand, een knop en verscheen gaandeweg een witte tulp. Ik was diep ontroerd, dankbaar en verwonderd over de pracht het leven. Het nieuwe leven kwam naast jou boven en toen wist ik dat je nooit weg zou zijn.
Die avond zat ik naast je en gleden, net zoals nu, woorden mijn gedachten binnen. Ik pakte mijn laptop en begon te schrijven. Het werden uiteindelijk de woorden op jouw kaart.
De cirkel is rond
Een dag later werd duidelijk dat het niet lang meer zou duren. Die avond hebben we naast je gegeten en met een glas wijn getoost op het leven, zoals jij dat altijd deed. Met z’n drieën hebben we bij je gezeten en ontroerd muziek geluisterd, de muziek die jij uitgekozen had. Prachtige, dierbare momenten. Die nacht zijn we in rust gaan slapen, de verpleegkundige gaf aan dat dat kon. Ze gaf echter ook dat mensen ook konden besluiten dan juist te gaan, als ze alleen waren. Glimlachend schudden we in koor ons hoofd, nee, dat zou jij niet doen. Ik ben nog even naar je terug gelopen en gaf je een warme zoen op je hoofd. Gefluisterd dat het goed was en dat jij zelf je moment moest kiezen, wanneer dat ook zou zijn. Dat deed je en 3 uur later maakten ze me wakker. Ook hier had jij zelf besloten en na een korte tijd van intense verwarring, wist ik dat ook dit goed was. Je lag zoals ik je het laatst gezien had en ik ben weer naast je gaan zitten, op een stoel naast je bed, een dekbed over me heen. En zo heb ik, in de intieme uren van de nacht, uren bij je gezeten, mijn hoofd naast je op het bed. En in het eigenlijke niets dat er over was, was er tegelijkertijd alles. Het zijn misschien wel de meest dierbare uren die ik bij je mocht doorbrengen en die ik koester, intens dankbaar voor alles hoe het heeft mogen gaan. En datzelfde dankbare gevoel, ondanks gemis en verdriet, bleef. Ook in de dagen, weken en maanden daarna. Steeds weer zijn en waren er allerlei tekenen dat je er nog steeds bent, op jouw manier. Het ontroert iedere keer weer.
Het heft in eigen hand
En nu zijn we een jaar later mam. En ik kan zeggen dat het goed met me gaat, ook al is het af en toe nog flink zoeken, kunnen de tranen zomaar over mijn wangen lopen en kan ik je intens missen. Maar tijdens dit jaar ben ik me nog zoveel meer gaan realiseren en je gaan bewonderen om hoe jij de kunst van het leven hebt verstaan. In 30 jaar tijd – startend op de leeftijd die ik nu heb – heb je te maken gekregen met 3 soorten van één ziekte. 30 jaar lang onzekerheid, onderzoeken, slecht nieuws, goed nieuws, behandelingen, operaties, scans, wachten op uitslagen en tussendoor maanden van ‘rust’ als er even niets hoefde te gebeuren. En je onderging het allemaal met een positiviteit en levenskracht waar ik vaak van heb staan te kijken. Nooit klaagde je, nooit ben je bij de pakken gaan neerzitten. Na slecht nieuws was het altijd een dag laten bezinken, wiebelen en resetten, maar daarna was er ook altijd weer de vechtlust, keek je de situatie met open, heldere ogen aan en deed je vastberaden wat er moest gebeuren, met altijd papa naast je, als jouw onverwoestbare rots in de branding. En altijd, dappere mam, had jij het heft in handen. Je luisterde, bereidde voor, stelde vragen en nam dan zelf de beslissing wat er ging gebeuren, wat er niet ging gebeuren of – als er geen keuze was – besloot jij welke timing het beste was voor jou / jullie.
Een mens met een gouden randje
Je hebt diverse artsen versteld doen staan en bouwde een bijzondere band met hen op, met name met de laatste twee die jou jarenlang onder hun hoede hadden. Meerdere keren heb je ze verrast met eigengemaakte baksels die je tijdens een afspraak voor ze meenam, iets wat jouw unieke jij weerspiegelde. Je hebt ze geraakt in hoe je was, in wie je was, met je oprechte eerlijkheid en openheid, maar ook met een ontroerende zorg naar hen, je altijd ook bewust van de mens achter de arts. Ik zal het moment nooit vergeten dat je na een controle uit de artsenkamer kwam en de tranen over je wangen liepen. Het maakte me ijskoud. De uitslag bleek echter goed en de tranen bleken uit zorg om de arts. Omdat hij het zo druk had en er zo slecht uitzag. Woorden schoten me dan tekort, volledig flabbergasted en wat hield ik dan intens van je. Want dit typeerde jou, de zorg om anderen, je leven lang, tot het allerlaatst toe. Je hebt menig verpleegkundige ontroerd met je warmte, je belangstelling en met de mens die je was; hun hand in jouw handen, luisterend naar het verhaal dat ze te vertellen hadden. Een verpleegkundige noemde jou na één van deze bijzondere momenten dan ook een mens met een gouden randje. En dat was je mam.
De kunst van het leven
Maar daarnaast, lief klein moedertje (je kwam in de laatste jaren tot mijn schouders), beheerste jij als geen ander de kunst van het leven. In die 30 jaar onzekerheid, heb je geleerd daarmee om te gaan en heb je intens en tot het maximale genoten van het leven. Genoten van de momenten dat het goed ging, genoten van uitjes, etentjes en activiteiten met papa, ons en met de vele lieve mensen om je heen, genoten van grootse momenten tot aan, juist, de vele kleine momenten. Een bloemknop die op springen stond, je kopje koffie in de ochtend, de zon die scheen. Je hebt en wilde je leven in geen enkel opzicht laten leiden door ziekte en ik besef nu pas meer en meer wat voor kracht je daarvoor nodig hebt. Alles keek en ging je aan, zonder er al teveel woorden aan vuil te maken, maar zonder daarin ook iets te ontkennen. Een positiviteit en levenskracht waar velen van ons, ikzelf inclusief, nog wat van kunnen leren.
Zeilen op de wind van vandaag
Boven het bureau op jouw eigen kamer heeft jarenlang een briefje gehangen. Een briefje met het door jouw geschreven refrein van een lied, een lied dat zo op jou en jullie van toepassing was. Een lied dat we op jullie 40-jarig huwelijk speelden en een lied dat velen geraakt heeft. Een lied dat jullie levenslied was.
Zeilen op de wind van vandaag,
de wind van gisteren brengt je niet vooruit,
de wind van morgen blijft misschien wel uit
Je moet zeilen op de wind van vandaag
En wat heb je gezeild mam. Op de wind. Van vandaag. Leven in het nu, intens genieten van wat er op dat moment was. Die levenshouding, die levenslust heeft je gebracht tot waar je gekomen bent. Je hebt 78 jaar mogen worden. En hoe oud iemand ook mag worden, een afscheid is altijd te vroeg. Maar ik kan eigenlijk alleen maar dankbaar zijn dat je zolang bij ons hebt mogen zijn. En ik ben ervan overtuigd dat je dat te danken hebt aan jouw manier van in het leven staan, jouw levenshouding, jouw levenskracht, gebruik makend van de wind van elke dag. Ik wil je intens bedanken voor die les, de grootste die je me had kunnen leren.
Liefste mam, ik ben zo trots op je. Op de persoon die je was, op de manier waarop je je leven geleid hebt en het voorbeeld dat je daarmee voor mij en velen bent geweest. Om het blinde vertrouwen dat je had, tot op het allerlaatste moment. En dat vertrouwen, de levenskunst en de manier waarop (denk ik daardoor) alles is gelopen, heeft me kracht gegeven, een kracht waarvan ik niet dacht dat ik die zou kunnen ervaren na het loslaten van jou. Zoals gezegd, is het af en toe nog flink zoeken, maar dan vind ik toch altijd weer ergens de stilte in de storm, denkend aan alles wat je hebt gegeven en laten zien. Ik heb ook het volste vertrouwen dat je het nu goed hebt daarboven, dat je gelukkig bent en velen daar in mee neemt, net als je hier hebt gedaan.
Lieve mam, dank voor wie je was, dank dat je mijn moeder was, dank dat ik je dochter mocht zijn. Dank voor alles wat je me hebt geleerd en nu nog steeds leert. Ik blijf, zoals ik je heb beloofd, mijn dromen waarmaken, zoals nu hier in Australië. En waar ik ook ga, je gaat met me mee. Zeilend. Op de wind vandaag.
Ik hou van je,
je dochterXXX
Lieve Annemieke,
Mooier had je haar niet kunnen beschrijven en herdenken.
Ze blijft ook bij ons in herinnering als een warme dierbare vriendin.
We zijn blij en trots dat we haar gekend hebben.
Dank lieve Annemieke, het ga je goed in Australië.
Liefs, Coby en Nico.
“Waar liefde woont gebiedt de Heer zijn zegen” kwam spontaan in me op na het lezen van je mooiste blog ooit! Bless you!
Van zo’n reactie word ik even stil Hans, dank je wel..
Lieve Coby en Nico,
wat fijn te lezen en wat een mooie, warme woorden van jullie uit..
Dank, ook aan jullie, en alle goeds en liefs!
Annemieke
Lieve Annemieke,
Dank voor je mooie woorden. Als we je verhaal lezen en herlezen is het net of Jasperien weer even bij ons is. We zijn dankbaar dat we met haar en je vader zulke mooie ontmoetingen hebben gehad.
Fijn was het ook dat ik je nog net even gezien heb voordat je naar Australië vertrok.
Een hele goede reis gewenst. Geniet van alles om je heen èn van de herinneringen die altijd met je meegaan.
Een lieve groet,
Catrien en Jan
Lieve Annemieke,
Wat een liefdevol blog over Jasperien. En wat mooi en ook fijn dat je dit als dochter kunt schrijven. Dat je zo terug kunt kijken en de goede uren rond haar ziekbed en sterven als een warme herinnering met je meedraagt.
Dankjewel dat je het met ons wilt delen!
Liefs,
Bart en Grada
Lieve Annemieke. Wat heb je je gevoelens over je moeder prachtig neergeschrevenin de vorm van een blog. Er spreekt zoveel liefde en gemis uit. Er zijn zoveel dierbare herinneringen en die zullen er altijd zijn. Het heeft me heel erg ontroerd. De band moeder dochter is ook zo dichtbij. Fijn dat je het ons toegestuurd hebt. Bedankt hiervoor. Je bent weer thuis begrijp ik. Gelukkig maar, er zijn zoveel mensen “gestrand” ook voor je vader is het nu ook fijn dat je er weer bent. Dat was wel even schrikken. Gelukkig gaat het weer goed met hem. Lieve Annemieke het allerbeste met je en blijf gezond. Doe voorzichtig, het is een gemene virus. Veel liefs van ons beiden. Onny
Lieve Catrien en Jan,
wat een bijzonder compliment dat door het verhaal mijn moeder weer even bij jullie is; wat is dat fijn om te lezen.
Ik ben tevens dankbaar voor de mooie vriendschap die jullie met mijn ouders hebben (gehad).
Dank voor jullie mooie wens en ik wens jullie hetzelfde, geniet van de herinneringen die altijd meegaan..
Heel veel liefs,
Annemieke
Lieve Bart en Grada,
dank voor jullie mooie reactie en de mooie momenten die we samen gedeeld hebben in deze periode, bijzondere momenten..
Heb het goed met alle mooie herinneringen die jullie hebben en heel veel liefs,
Annemieke
Lieve Onny,
dank voor je lieve reactie en wat fijn te horen.. En ja, de vele mooie herinneringen helpen nu, ik hoop ook voor jullie.
Dank jullie wel, ik wens jullie ook alle goeds en blijf vooral gezond..
Heel veel liefs,
Annemieke
Lieve, lieve vriendin,
Ik heb je blog zojuist gelezen. Met tranen in mijn ogen. Wat heb je deze unieke, waardevolle en liefdevolle momenten mooi beschreven.
We hebben het eerder samen hierover gehad. Mooi dat je moeder juist in Australië je de woorden gaf om eindelijk de beloofde blog te schrijven.
Dikke kus
Annemiek
Dear Annemieke, I just saw this blog today. And even if I didn‘t had the pleasure to get to know your mum (based on your words, she was an amazing woman!) I am sitting hear on my couch and tears are dropping down. This is one of the deepest, most emotional and purest love based words so have ever read… May you be blessed for all times! Big hug from Hamburg, Katrin
Dank je wel lieverd, wat een fijne en mooie woorden.
Ja, dat was het ook en vast geen toeval dat het juist in Australië was en precies een jaar na dato, weer een cirkeltje rond..
Ik hoop dat het jou ook wat troost geeft..
Een dikke knuffel,
Annemieke
My dearest Katrin, speechless and tears in my eyes..
You words really mean a lot to me, thank you so much..
Much love and hugs to you,
Annemieke
Lieve Annemieke, wat prachtig geschreven. Ontroerd en puur. Komt het door je moeder dat ook jij zo’n mooi mens bent?
Liefs, Leonie
Een moeder met een gouden randje, zeilen op de wind van vandaag. Ik dankje voor deze zinnen met zoveel waarheid erin. Je persoonlijke beschrijving van je moeder en je ervaringen met haar is bijzonder om te lezen. Ik proef je pure vervulling en dankbaarheid.
Ik geloof wel dat ik haar een ’toffe’ zou gevonden hebben, zoals je haar beschrijft. Open voor het moment van de dag, de energie van de dag en de kleinste details die vervulling schenken.
Een weten wat, waar en wanneer iets waar is en dat volgen ondanks iedereen om haar heen.
Een wijze vrouw lijkt mij.
Ik dankje om deze blog te delen. DIKKE MERCI! Proficiat met deze ervaringen en creaties.
Lieve Leonie, dank je wel.
En je maakt me even helemaal stil met je laatste vraag..
Een dikke knuffel voor jou!XX
Dank je wel Tania voor je mooie reactie. Ja, mijn moeder was een ’toffe’; zij verstond de kunst van het leven als geen ander. De mooie momenten pakken en ervan genieten en de lastige momenten nemen zoals ze zijn en daar het beste van maken. Ik realiseer me meer en meer hoe bijzonder dat is en hoeveel (levens)kracht daarvoor nodig is.
Dank ook voor je laatste woorden, die geven me een tinteling en doen me echt wat; merci!
Een lieve groet,
Annemieke
Wat fijn Annemieke om te weten waar jouw kracht ligt, maar ook zeker nèt zo belangrijk om te weten waar het vandaan komt
Ik lees veel antwoorden in jouw prachtig geschreven verhaal over het afscheid van je lieve Mams!
Aangrijpend om te lezen en wederom geeft het mij een onverwachte energie!
Prachtig hoe sommige dingen plots op hun plek vallen, bewust en onbewust. Maar even mooi!
Dat ik nu op Moederdag(!) reageer op jouw blog is heel bewust. Ik kon namelijk deze keer niet spontaan reageren, ik moest het even laten bezinken. Ook omdat ik vlak na het overlijden met mijn eigen moeder bij jou op bezoek ben geweest….niet realiserend dat het toen zo kortgeleden was.
Nu een jaar later…op Moederdag, wil ik je zeggen hoe TROTS ik op jou ben!
Ik weet duizend procent zeker dat jouw moeder meekijkt, hoe jij alsmaar groeit en groeit, steeds beter weet hoe jij optimaal kan genieten van dit fantastische leven.
Want dat is het waard!
Heel veel liefs van Karen xxx
Lieve Kaatje, wow, wat zeg je veel en wat een mooie woorden. Heel bijzonder te horen wat het met jou doet en wat het je geeft! En ik ben heel benieuwd naar de antwoorden die je erin leest, maar die hoor ik vast nog eens van je. En dan je reactie precies op moederdag, het geeft me een glimlach, want dat zijn van die dagen.. Het was geweldig het bezoek van jou en je moeder, nog zoveel herkenning van haar en van jullie band met hoe ik dat vroeger ook gezien heb; het is er nog steeds, geniet ervan en pak de momenten vast!
Je laatste woorden doen me een paar keer slikken en ontroeren me erg, dank je wel lieverd.. Ja, ze is er en het leven is, mede daarmee en daardoor, zoveel waard, meer dan! Alle goeds en moois voor jou en we’ll be in touch, een dikke knuffel!XX
Net als meerdere lezers ook hier een traantje; ja het beeld kan ik plaatje voor plaatje voor me zien zoals je het beschrijft. Zo mooi dat zelfs iemand die haar nooit heeft gekend dat door jouw beschrijving zou kunnen. Je schrijft over de witte tulp en “toen wist ik dat je nooit ver weg zou zijn”….daar geloof ik na het lezen van deze blog helemaal in, niet in de laatste plaats als ik contact met jou “in het nu” heb! Mooi Miek…. veel wel :-), maar dit niet loslaten….
Dank je wel lieve Dre, woorden die veel betekenen.
En het klopt echt, in/door de natuur is ze nooit ver weg.. En ja, ik houd het vast..xxx
Lieve Annmieke, Ik heb je moeder nooit gekend, maar door je verhaal heb ik haar een beetje leren kennen. En volgens mij heb je geen idee hoeveel je op haar lijkt! Ik ben er dan ook van overtuigd dat je moeder je af en toe een liefdevol zetje geeft, omdat ook zij weet wat een prachtmens jij bent. Ik weet dat je enorm twijfelde over dit blog, je voelde je er zo kwetsbaar door. Maar juist die kwetsbaarheid tonen, maakt je ongelooflijk sterk. En dat zag en weet je moeder.
Koester alle dierbare herinneringen die je hebt, Door over haar te blijven praten, zal ze levend blijven.
Lieve Everdiene, wat bijzonder wat je schrijft en wat raak je me ermee. Ik heb het vaker gehoord dat ik op haar lijk, maar je hebt gelijk, zelf zie ik dat niet zo. Iedere keer echter dat ik het hoor, komt het binnen en maakt mijn hart een huppeltje; dankbaar dat ik blijkbaar zoveel van haar heb meegekregen. Dank je wel voor je lieve woorden en jouw duwtje om kwetsbaarheid te tonen, iets dat ik nog altijd spannend vind, maar waarvan ik me realiseer hoeveel kracht daarin ligt. Ik ga ermee verder!
Dank dat je op mijn pad bent gekomen; ik hoop nog vele mooie gesprekken en gave presentaties met je te kunnen doen!