Nelson Mandela is mijn grote held. Dat was hij altijd al, maar na een bezoek aan Robbeneiland – 20 jaar geleden – is mijn bewondering en respect voor hem nog groter geworden. Het is de meest indrukwekkende plek waar ik ooit geweest ben. Het bezoek, het zelf ervaren hebben van die cel, de nauwe bedompte gangen, de kleine ommuurde werkplaats waar we verteld kregen over het zware nutteloze werk, heeft een onvergetelijke, diepe indruk op me gemaakt. Ik kan het nog steeds niet bevatten hoe het moet zijn om daar überhaupt zo lang te zitten, onder die omstandigheden. Maar daarnaast is het voor mij nog minder te bevatten hoe sterk en open deze man zijn geest heeft weten te houden tijdens al die jaren van gevangenschap. 

Ik moest hieraan denken toen ik vorig jaar rond deze tijd door de prachtige botanische tuin van Sydney liep. Ik kwam langs intens gekleurde bloemenvelden, waar deels netten overheen gespannen waren. Het zag er een beetje benauwend uit, maar toen viel mijn oog op een paar bloemen die er bovenuit staken. Ze waren door de mazen van het net gekropen, hun knoppen groeiden, zonder de beperking, in vrijheid de zon tegemoet.

Het beeld ontroerde me en terwijl ik ernaar keek, schoot Nelson Mandela in mijn gedachten. Ik dacht aan Robbeneiland, aan de cel en dacht aan hem. Aan hoe men hem in alles inperkte, door het regime en door de vier muren waar hij zich tussen bevond. Ik dacht aan hoe hij het ondanks de loodzware omstandigheden voor elkaar kreeg niet bij de pakken neer te gaan zitten, niet in boosheid of haat te verzanden, maar positief, respectvol en krachtig te blijven, in zijn ontwikkeling en in zijn hele ‘zijn’. En ik dacht aan hoe hij daarmee het onmogelijke voor elkaar kreeg: hij liet zich niet beperken of beïnvloeden door het strakke net dat over hem heen gespannen was, hij groeide er doorheen..

Daarmee is hij een enorme inspiratiebron voor mij en hoewel ik mezelf uiteraard in de allerverste verte never, nooit met hem zal kunnen vergelijken, dacht ik – daar in Sydney – aan zijn levensverhaal, en zo toch ook aan mijn eigen verhaal. Want daar stond ik, inmiddels een paar maanden op reis, en was daarmee – op mijn eigen kleinschalige manier – door mijn net gegroeid. Het net dat jaren over mij en mijn wens had gelegen om te gaan reizen; het fijnmazige net van excuses, onzekerheden en alles wat je maar kunt bedenken wat me tegenhield. Het was gelukt mezelf er doorheen te werken, er boven uit te stijgen en mezelf niet langer te beperken. Een ongekend vrij, krachtig en gelukzalig gevoel, dat moeilijk te beschrijven is, maar dat me nog altijd zomaar kan overweldigen.

Ik ben nu een paar maanden terug en het was een uitdagende tijd. Mezelf en mijn plek weer vinden na 15 maanden reizen, was een pittig stukje bospad. Ik dwaalde maar een beetje rond, duikelde af en toe weer eens flink in een oude (val)kuil en wist niet goed hoe ik moest lopen en waar naartoe. Inmiddels ben ik weer wat meer geland en vind langzaamaan mijn weg en richting weer. Uit mijn reis zijn ideeën gegroeid en die ideeën geven weer richting. Naast nieuwe mogelijkheden voor reizen, zijn het ook nieuwe activiteiten die ik aan het opzetten of waar ik bij aansluit. Maar waar ik dacht dat ik met mijn reis de grote hobbel wel genomen had en nu fluitend alles aankon, blijkt dat een heerlijke misvatting.

Nu ik wederom voor geheel nieuwe dingen sta, bespringt me ook nu weer een onzekerheid, schieten de angstscheuten door mijn buik en heb ik af en toe slapeloze nachten. Er heeft zich een nieuw net boven me gespannen, waar ik weer doorheen moet zien te komen. Toen ik mezelf van de week in de spiegel aankeek, moest ik ook wel lachen. Lachen om het idee dat ik met mijn reis alles overwonnen zou hebben. En dat is het mindere nieuws: het uitdagen van jezelf wordt nooit makkelijk. Met de ene hobbel, heb je de andere nog niet genomen. Met het doen van nieuwe dingen, die niet vanzelfsprekend zijn, die niet in je systeem zitten, komt iedere keer weer dat duikplankmoment: het moment van springen wat je dolgraag wilt, maar waar je tegelijkertijd heel hard van weg wilt rennen.

Maar… het mooie nieuws is dat ik merk, dat er ondanks die kriebels, die spanning, er een nieuwe basis in me zit. Een basis die sterker is dan dat het was, een basis die me heel duidelijk maakt dat ik dit wil, een basis die ervoor zorgt dat ik het niet – zoals weleer – laat liggen of blijf uitstellen, een basis die me vooruit duwt. Het kost weer moeite en ik doe het weer met knikkende knieën, maar die basis, die machtige eerdere ervaring waardoor je wéét dat er een moment komt dat je je koppie weer door het net hebt gewurmd, waardoor je wéét dat je op weg bent naar dat sterke en gelukzalige gevoel, maakt dat ik me niet nog eens laat beperken door het net. De mazen zijn er om doorheen te groeien. Om met Nelson Mandela – een man die dat als geen ander weet – te spreken:

“It always seems impossible until it’s done” 

Wij leven in ongekende vrijheid en toch hebben we allemaal zo onze netten; omstandigheden en/of gedachten, in of buiten ons zelf. Lichte of zware netten; met grote of kleine mazen. Netten waardoor we ons beperkt voelen of onszelf (laten) beperken. Voor kleinere of grote stappen in ons leven. Soms besluiten we bewust er lekker onder te blijven zitten, soms gebeurt dat onbewust. Maar ik zie ook mensen om me heen die de mazen van het net gevonden hebben, er bovenuit gestegen zijn en dingen doen die ze voor onmogelijk hadden gehouden. Ik zie mensen die doorkrijgen dat er mazen in het net zitten en die op weg naar boven zijn..  

Het nieuwe jaar staat voor de deur. Onbeschreven bladzijden die nog helemaal ingevuld mogen en kunnen worden. Ik wens je voor 2019 de weg door het net, richting de zon, op jouw tempo, op jouw manier. Op het gebied waar jij dat graag wilt, wat voor stap het ook is, klein of groot. Maak er een prachtig jaar van!